Czym są wózki na ogniwa paliwowe?
Wózki widłowe na wodór to urządzenia, w których źródłem energii jest ogniwo paliwowe (ang. fuel cell). W procesie elektrochemicznym wodór reaguje z tlenem, wytwarzając energię elektryczną, a produktem ubocznym jest jedynie para wodna.
Stosuje się głównie ogniwa PEM (Proton Exchange Membrane) o mocy 2,5–10 kW, które zastępują klasyczne akumulatory kwasowo-ołowiowe lub litowo-jonowe.
Dane globalne
- Według danych amerykańskiego Department of Energy (DOE), w 2024 r. w USA było w użyciu ponad 50 000 wózków zasilanych wodorem, głównie w firmach takich jak Walmart, Amazon i Home Depot.
- Toyota Material Handling i Plug Power szacują, że w USA floty wodorowe pozwalają zaoszczędzić do 60% czasu ładowania, a TCO jest o 10–15% niższe w dużych flotach.
- W Europie liderem jest Linde, które testuje technologie wodorowe w Niemczech i Francji (projekty H2IntraDrive oraz H2Haul).
Sytuacja w Polsce
Choć rynek wózków wodorowych w Polsce jest jeszcze marginalny, dynamicznie rozwijają się projekty wodorowej logistyki w przemyśle ciężkim:
- PKN Orlen i Grupa Azoty inwestują w produkcję zielonego wodoru (planowane stacje w Poznaniu, Włocławku, Katowicach).
- Firmy z branży automotive (np. Volkswagen Poznań) rozważają pilotaże dla pojazdów zasilanych ogniwami wózków w dużych halach.
- Koszty ogniw paliwowych dla wózka 2,5t to dziś ok. 90 000–130 000 zł netto, a cena wodoru na stacjach testowych to ok. 50–70 zł/kg (koszt przejazdu podobny do LPG przy większej efektywności energetycznej).
Zalety wózków wodorowych
| Cecha | Wodór | Akumulator Li-Ion |
|---|---|---|
| Czas tankowania | 2–4 minuty | 1–3 godziny |
| Zasięg na jednym ładowaniu | 6–10 godzin | 6–8 godzin |
| Emisja | Brak (para wodna) | Brak |
| Stabilność energetyczna | Brak spadku mocy | Spadek przy niższym SoC |
| Koszty energii (przy produkcji lokalnej) | Niskie (ok. 15–25 zł/kg) | Zależne od taryfy |
| Infrastruktura | Wymaga tankowania wodoru | Dowolne gniazdo 400V |
Wyzwania technologiczne
- Koszt infrastruktury tankowania wodoru: instalacja jednej stacji H₂ to nawet 2–4 mln zł.
- Brak dostępnych dostawców paliwa – Polska posiada niespełna 10 stacji.
- Obsługa serwisowa – wymaga certyfikacji i specjalistycznych uprawnień UDT.
- Zużycie ogniw – ich trwałość to 8–12 tys. godzin, potem spada wydajność.
Przyszłość w Polsce?
Według raportu Hydrogen Poland (2023) i danych NEC (National Energy Congress):
- do 2030 r. planowane jest uruchomienie 50–70 stacji H₂, co może umożliwić testowe wdrożenia w logistyce.
- UE dofinansowuje zakup pojazdów wodorowych (do 60% kosztów CAPEX) w ramach programu IPCEI Hydrogen i Czysty Transport Publiczny.
Marka i producenci wózków wodorowych
Z informacji i analiz rynkowych, technologie fuel‑cell stosują następujące marki:
- Toyota Material Handling / Toyota Industries – lider wieloletnich wdrożeń, m.in. modele z serii 8FCH, z własnymi ogniwami wodorowymi oraz systemami z Plug Power
- Hyster‑Yale Materials Handling – zintegrowana we współpracy z Plug Power, sprzedaje modele Yale Veracell VX i Hyster J40‑55XCH
- KION Group (marki Linde i STILL) – rozwijają systemy ogniw paliwowych, aktywne testy i produkcja własnych rozwiązań fuel‑cell
- Crown Equipment Corporation – oferuje wodorowe wersje serii FC 4500, PC 4500, FC5200, SP 3500
- Raymond Handling Solutions – modele takie jak Edge 5000HG czy Reach‑Fork 5500HG z ogniwami paliwowymi
- Mitsubishi Logisnext (Mitsubishi Forklift Trucks / UniCarriers / TCM) – rozwijają ofertę wodorową we współpracy z Ballard lub Hyzon , modele FD50H2, FG40H2
- Plug Power – kluczowy dostawca stacków paliwowych, często we współpracy z OEM‑ami jak Toyota czy Hyster‑Yale
- Ballard Power Systems – producent ogniw dostarczający je głównym producentom wózków paliwowych
- Jungheinrich (KION Group) – chociaż mniejsze wdrożenia, wymieniany jako gracz rozwijający technologii fuel‑cell
- Hyzon HyMax-27 FCEV, HyMax-37 FCEV – wózki produkcji Hyzon z własnymi modułami ogniw paliwowych
- Dayun DFL180-ZC, DFL200-ZC – chińskie modele z ogniwami paliwowymi
Fakty:
- Plug Power (USA) sprzedał do 2024 roku ponad 60 000 pakietów ogniw paliwowych typu GenDrive, które montuje się w standardowych wózkach marek Toyota, Hyster, Crown, Raymond itd.
- Wózki widłowe naapędzane wodorem wyglądają jak elektryczne, ale zamiast akumulatora mają wymienny moduł ogniwa paliwowego, zasilany wodorem sprężonym do 350 bar.
- Ameryjańskie firmy takie jak Walmart, Amazon, BMW, Home Depot użytkują te urządzenia w dużych centrach dystrybucyjnych co potwierdza to U.S. Department of Energy.
Dlaczego w Polsce nie słyszy się o wózkach widłowych zasilanych wodorem?
- Brak infrastruktury tankowania wodoru – bez stacji H₂ nie da się ich używać.
- Brak autoryzowanych serwisów i regulacji UDT – ogniwa to sprzęt ciśnieniowy.
- Cena – zestaw fuel cell to koszt nawet 100–150 tys. zł, co w praktyce wyklucza małe floty.
- Brak oficjalnych ofert sprzedaży – ani Toyota Polska, ani Linde PL, ani Jungheinrich nie oferują wózków H₂ w swoich cennikach na rynek polski.